Według przepisów ustawy o transporcie drogowym kontrolowany jest obowiązany:
- umożliwić inspektorowi dokonanie czynności kontrolnych,
- udzielić ustnych lub pisemnych wyjaśnień,
- okazać dokumenty lub inne nośniki informacji oraz udostępnić dane mające związek z przedmiotem kontroli,
- udostępnić pojazd, a w uzasadnionych przypadkach wynikających z przeprowadzonej kontroli pojazdu na drodze, obiekt, siedzibę przedsiębiorcy oraz wszystkie pomieszczenia, w których przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą bądź też przechowuje mienie przedsiębiorstwa,
- umożliwić sporządzenie kopii dokumentów wskazanych przez kontrolującego,
- umożliwić sporządzenie dokumentacji filmowej lub fotograficznej, jeżeli może ona stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie będącej przedmiotem kontroli,
- umożliwić przekazanie za potwierdzeniem odbioru, kopii dokumentów, w tym gromadzonych przez przedsiębiorcę wydruków z tachografu cyfrowego i karty kierowcy, oraz oryginału zapisu urządzenia samoczynnie rejestrującego prędkość jazdy, czas jazdy i postoju lub karty kierowcy, których kontrola będzie dokonywana poza siedzibą przedsiębiorcy.
Uprawnienia kontrolowanego:
Z każdej kontroli inspektor transportu drogowego sporządza protokół kontroli. Kopię protokołu kontroli pojazdu przeprowadzonej na drodze inspektor wręcza kontrolowanemu kierowcy. Kontrolowany ma prawo być obecny podczas wykonywania przez inspektora czynności kontrolnych. Inspektor przed rozpoczęciem kontroli informuje kontrolowanego (kierowcę podczas kontroli drogowej, lub przedsiębiorcę podczas kontroli w siedzibie przedsiębiorstwa) o jego prawach i obowiązkach. Informacja może być podana w formie pisemnej lub ustnej.
Kontrolowany (kierowca, przedsiębiorca) ma prawo:
- wnieść zastrzeżenia do protokołu kontroli;
- odmowy podpisania protokołu kontroli, odmowę podpisania protokołu przez kontrolowanego inspektor odnotowuje w protokole kontroli,
- w czasie kontroli pojazdu pod względem ewentualnego przekroczenia dopuszczalnych gabarytów, kontrolowany ma prawo żądania ponownego zważenia pojazdu.
Postępowanie administracyjne w przypadku kontroli zakończonej naruszeniami.
- Kontrola drogowa lub w siedzibie przedsiębiorstwa, każdorazowo kończy się sporządzeniem protokołu kontroli wraz ze wskazaniem ewentualnych naruszeń.
- W przypadku, gdy podczas kontroli stwierdzono naruszenia, strona otrzymuje zawiadomienie o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego wraz z kopią protokołu kontroli. Daje to stronie możliwość wniesienia w terminie określonym w zawiadomieniu wyjaśnień, dodatkowych dokumentów oraz ustosunkowania się do stwierdzonych naruszeń. Korespondencja ta nie wymaga wnoszenia żadnych opłat skarbowych. Strona ma również prawo do przeglądania całości akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek i odpisów.
- W przypadku kontroli podmiotu zamieszkałego za granicą lub mającego siedzibę za granicą, jeżeli nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w kraju, jest obowiązana wskazać w kraju pełnomocnika do doręczeń, chyba że doręczenie następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W razie niewskazania pełnomocnika do doręczeń przeznaczone dla tej strony pisma pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Stronę należy o tym pouczyć przy pierwszym doręczeniu. Strona powinna być również pouczona o możliwości złożenia odpowiedzi na pismo wszczynające postępowanie i wyjaśnień na piśmie oraz o tym, kto może być ustanowiony pełnomocnikiem. (art. 40 § 4 , § 5 Kodeksu postępowania administracyjnego).
- W przypadku wydania decyzji administracyjnej o nałożeniu kary pieniężnej:
- strona może złożyć w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji odwołanie do organu II instancji, tj. do Głównego Inspektora Transportu Drogowego w Warszawie za pośrednictwem organu I instancji, tj. Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego. Wniesienie odwołania nie podlega opłacie skarbowej
- odwołanie może dotyczyć wszystkich naruszeń bądź części z nich, w przypadku gdy strona nie kwestionuje pozostałych naruszeń
- termin do wniesienia odwołania jest zachowany, jeżeli przed jego upływem odwołanie nadano w placówce Poczty Polskiej, złożono w polskim urzędzie konsularnym lub w inny sposób wpłynęło ono do urzędu administracji publicznej. W przypadku gdy odwołanie nadano za pośrednictwem innego operatora pocztowego niż Poczta Polska, datą złożenia odwołania będzie data wpływu odwołania do WITD, a nie data nadania odwołania
- nieskuteczne jest wniesienie odwołania przed doręczeniem decyzji stronie, jak również wniesienie go po terminie (przywrócenie terminu do wniesienia odwołania uregulowane zostało w art. 58 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.))
- po wniesieniu odwołania przez stronę, organ I instancji ponownie dokonuje jego oceny i może podjąć następujące kroki:
- zwrócić się o uzupełnienie ewentualnych braków formalnych
- uchylić własną decyzję, jeżeli w całości zgadza się z wniesionym odwołaniem, umarzając postępowanie administracyjne, w przeciwnym przypadku odwołanie wraz z aktami sprawy przesyłane jest do organu II instancji
- o przesłaniu odwołania do organu II instancji, organ I instancji zawiadamia stronę
- Po przesłaniu odwołania do organu II instancji, wszelkie informacje o stanie sprawy można uzyskać w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego.
- Rozstrzygnięcie w przedmiocie wniesionego odwołania organ II instancji przekazuje bezpośrednio stronie oraz Podlaskiemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Transportu Drogowego.
- Kary pieniężne nałożone przez Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego za naruszenia ustawy prawo o ruchu drogowym (tzn.: kary za przekroczenie dopuszczalnych gabarytów pojazdu, przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu, przekroczenie nacisków na osie) uiszcza się w formie przekazu na wskazany w decyzji rachunek bankowy. W przypadku gdy podczas kontroli zostanie stwierdzone naruszenie przez zagraniczny podmiot mający siedzibę w państwie, z którym Rzeczpospolita Polska nie jest związana umową o wzajemnej egzekucji kar pieniężnych, osoba przeprowadzająca kontrolę pobiera kaucję w wysokości odpowiadającej przewidywanej karze pieniężnej.
- Odroczenie, umorzenie lub rozłożenie na raty tych należności następuje na postawie przepisów i zasad przyjętych u właściwego zarządcy drogi. Wnioski należy składać bezpośrednio do odpowiednich zarządców dróg. W przypadku skierowania wniosku do Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego zostanie on postanowieniem przekazany do rozparzenia zgodnie z właściwością.